Haftanın Panoraması 20.10.2025 (67.Sayı)

Haftanın Panoraması: Türkiye Ekonomisi, ABD, Avrupa ve Asya Ekonomilerindeki Gelişmeler & Analizler

Türkiye Ekonomisi

Cari İşlemler ve Bütçe Dengesi

Türkiye ekonomisi Ağustos ve Eylül aylarında hem güçlü hem de kırılgan sinyaller verdi. Ağustos ayında cari işlemler hesabı 5,4 milyar dolar fazla vererek aylık bazda tarihi seviyeye ulaştı. Ocak-Ağustos döneminde yıllık bazda cari açık %98,2 artışla 15,9 milyar dolara yükseldi ve 12 aylık kümülatif cari açık 18,3 milyar dolara çıktı. Merkezi yönetim bütçesi Eylül’de 309,6 milyar TL açık verirken, gelirlerdeki %22,8 artış giderlerdeki %42,8’lik yükselişi karşılayamadı. Faiz dışı denge fazla vermeye devam etse de, faiz giderlerindeki artış toplam harcamalar içindeki payı yükseltti. Bu tablo, Türkiye’nin mali disiplinle bazı dengesini koruduğunu gösterse de, yüksek faiz ve borç baskısının sürdüğünü ortaya koyuyor.

Enflasyon ve Para Politikası Beklentileri

TCMB’nin Ekim Piyasa Katılımcıları Anketi, yıl sonu TÜFE beklentisinin %31,77’ye yükseldiğini ve 12 ile 24 ay sonrası enflasyon beklentilerinin de arttığını ortaya koyuyor. Aylık enflasyon beklentisi %2,34 seviyesinde gerçekleşirken, bu görünüm yıl sonu enflasyonunun %30’un altında kalma ihtimalini neredeyse ortadan kaldırıyor. PPK toplantısı öncesi anketlerde politika faizinde 100–150 baz puanlık sınırlı indirim beklentisi öne çıkıyor; yıl sonu politika faizi tahminleri %37,5 civarında bulunuyor. Bu durum, TCMB’nin yüksek enflasyon baskısı altında temkinli bir para politikası duruşu sergileyeceğini işaret ediyor.

Sektörel Görünüm ve Yatırımlar

Konut sektörü Eylül’de yıllık %6,9 artışla canlılığını sürdürdü; konut fiyat endeksi yıllık %32,2 artarken, reel bazda %0,8 düşüş kaydedildi. Kredili satışların payı %14,1’de kalırken, nakit alımlar piyasadaki hareketliliği sürdürdü. Otomotiv üretimi yılın ilk dokuz ayında %3,1 artarak 1 milyon 31 bin adede ulaştı ve ihracat geliri %5,9 yükseldi. Tarımda ise Tarım-ÜFE yıllık %46,8 artarak maliyet baskısının sürdüğünü gösterdi; meteorolojik veriler, ülke genelinde ciddi kuraklık riskine işaret ediyor. Ayrıca 5G frekans ihalesinin tamamlanması ve doğrudan yatırım girişlerinin artması, uzun vadeli altyapı ve teknoloji yatırımlarının Türkiye’de devam ettiğini gösteriyor.

Finansal Riskler ve Piyasa Dinamikleri

Özel sektörün yurt dışı borç stoku Ağustos’ta 202,5 milyar dolara çıkarak son altı yılın zirvesine ulaştı; borçların büyük kısmı uzun vadeli ve dolar cinsinden. Bu durum, kur ve faiz riskine karşı kırılganlığı artırıyor. Öte yandan, TCMB rezervleri ve yurtiçi yabancı para mevduatlarında görülen artış, piyasalara güven sinyali veriyor. PPK toplantısında sınırlı faiz indirimi beklentisi, yüksek enflasyon ve dış borç yükü dikkate alındığında TCMB’nin temkinli duruşunu pekiştiriyor. Genel analizle, Türkiye ekonomisi yüksek enflasyon ve dış borç baskısı altında olsa da, güçlü ihracat, artan yatırımlar ve mali disiplin bazı dengeleyici unsurlar sunuyor; ancak önümüzdeki dönemde kur, faiz ve iklim riskleri yakından izlenmeli.

ABD Ekonomisi

Wall Street ve ABD Piyasaları

Wall Street, Trump’ın Çin’e yönelik ticaret gerilimini hafifleten açıklamalarıyla yükseldi. S&P 500 ve Nasdaq değer kazanırken, Dow Jones ciddi bir artış kaydetti. Teknoloji hisseleri, Nvidia, AMD, Oracle ve Broadcom öncülüğünde ralli yaptı. Ancak hafta ortasında, bölgesel bankaların kredi kayıpları ve devam eden ABD-Çin ticaret endişeleri piyasada satışa yol açtı ve endeksler önceki kazançlarını geri verdi.

ABD ve Çin Ticaret Görüşmeleri

Trump yönetimi, Çin ile ticaret görüşmelerinde esneklik sinyalleri verdi. 100% tarif planı sürdürülemez olarak nitelendirildi ve Xi Jinping ile ay sonuna kadar görüşme ihtimali doğrulandı. Hazine Bakanı Scott Bessent, Çin’in nadir toprak ihracat kısıtlamalarını iptal etmesi durumunda tarif duraklamasının üç aydan uzun sürebileceğini açıkladı. Ayrıca ABD’nin stratejik sektörlerde daha fazla hisse alarak Çin politikalarına karşı adım atacağı belirtildi.

Ekonomik Veriler ve Piyasa Göstergeleri

İmalat ve hizmet sektörüne ilişkin veriler karışık bir görünüm sundu. NY Empire State Manufacturing Index pozitif seyrederken, NY Fed Genel İş Aktivite Endeksi son dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Hizmet sektörü zayıf görünümünü koruyor. Konut piyasasında ise NAHB/Wells Fargo Konut Endeksi altı aylık zirveye ulaştı; fiyat indirimleri ve satış teşvikleri sektörün hâlâ maliyet baskısı altında olduğunu gösteriyor. Mortgage başvuruları düşmeye devam etse de alıcı ilgisi yılın önceki dönemine göre canlı kaldı.

ABD Hazine ve Para Politikası Beklentileri

ABD tahvil getirileri yatay seyrederken, bazı imalat verileri altı aylık dip seviyeye geriledi. Piyasalar, Fed’in ay sonu küçük bir faiz indirimi yapma olasılığını yüksek olarak fiyatlıyor. Fed yetkilileri, işgücü piyasasındaki yavaşlama ve artan riskler nedeniyle temkinli faiz indirimi sinyali veriyor.

Küresel ve Jeopolitik Gelişmeler

Trump, Putin ile Macaristan’da görüşme planladığını duyurdu. Görüşmenin amacı, Rusya-Ukrayna savaşını sonlandırmak ve ABD’nin uzun menzilli füze desteği konusunu görüşmek. ABD ayrıca Güney Kore ile ticaret anlaşmasını tamamlamak üzere olduğunu açıkladı ve anlaşmanın kısa süre içinde duyurulması bekleniyor.

Piyasa ve Sektörel Analiz

Hafta boyunca S&P 500 ve Nasdaq değer kazandı. Bölgesel bankalar toparlandı ve bazı kazançlar sağladı. Tüketici ürünleri, enerji ve finans sektörleri yükselişi sürdürürken, malzeme ve kamu hizmetleri sektörü geride kaldı.

Avrupa Ekonomisi

Avrupa Borsaları ve Yatırımcı Duyarlılığı

Avrupa borsaları haftayı kayıplarını sınırlayarak kapattı. STOXX 50 ve STOXX 600 endeksleri, gün içinde görülen sert düşüşlerin ardından hafif gerileyerek yatırımcıların temkinli iyimserliğini yansıttı. Yatırımcıların moralini artıran gelişme, ABD Başkanı Trump’ın Çin’e uygulanan yüksek tarifelerin uzun süreli olmayabileceğine dair açıklamaları oldu. Bu, ABD-Çin ticaret görüşmelerine ilişkin beklentileri olumlu etkiledi. Banka hisseleri ise baskı altında kalmaya devam etti; özellikle Deutsche Bank, Societe Generale ve BNP Paribas gibi Avrupa finans devleri, ABD bölgesel bankalarındaki kredi riskleri ve olası yayılma endişeleri nedeniyle değer kaybetti. Savunma ve otomotiv sektörleri de jeopolitik riskler ve Çin’in nadir toprak ihracatına yönelik kısıtlamalardan olumsuz etkilendi.

Euro Bölgesi Enflasyonu ve Dış Ticaret Verileri

Euro Bölgesi’nde Eylül ayı enflasyonu, yıllık bazda %2,2 ile ECB hedefinin biraz üzerinde gerçekleşti. Hizmet fiyatları yükselirken, enerji fiyatlarındaki düşüş sınırlı kaldı. Çekirdek enflasyon ise %2,4’e çıkarak uzun süredir düşük seyreden temel fiyat baskılarının yeniden güçlendiğini gösterdi. Dış ticaret tarafında ise Euro Bölgesi’nin Ağustos ayı ihracatı, ABD’ye yönelik ticaret tarifelerinin etkisiyle %4,7 gerileyerek 205,9 milyar euroya düştü. Çin, Japonya, Türkiye ve Güney Kore’ye ihracattaki düşüş, toplam ihracat performansını olumsuz etkilerken, ithalat da %3,8 azalarak 204,9 milyar euroya geriledi. Böylece Euro Bölgesi’nin dış ticaret fazlası, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla dramatik şekilde azaldı ve yalnızca 1 milyar euro seviyesinde gerçekleşti.

Almanya Ekonomisi ve Sanayi Üretimi

Almanya’da DAX endeksi, ABD bankalarındaki sorunlar ve ABD-Çin ticaret gerginlikleri nedeniyle haftayı düşüşle kapattı. Bankalar ve finans sektörü, Deutsche Bank ve Commerzbank öncülüğünde sert değer kayıpları yaşadı. Öte yandan, Continental gibi otomotiv tedarikçileri güçlü çeyrek sonuçları ile dikkat çekti. ZEW ekonomik duyarlılık endeksi beklentilerin hafif altında kalsa da orta vadeli toparlanma umutlarını yansıtıyor. Almanya’da tüketici fiyatları ise Eylül ayında yıllık %2,4’e çıkarak yılın en hızlı artışını kaydetti; özellikle hizmet sektörü ve gıda fiyatları yükseldi, enerji fiyatlarındaki düşüş ise yavaşladı.

İngiltere’de Sanayi, Ticaret ve İstihdam Gelişmeleri

Birleşik Krallık’ta GDP, üç aylık dönemde %0,3 büyüyerek sınırlı da olsa toparlanma sinyali verdi. Sanayi üretimi ise aylık bazda %0,4 artış göstererek beklentilerin üzerinde gerçekleşti; imalat sektörü özellikle temel ilaç ürünleri ve kimya üretimi ile yükseldi. Ticaret açığı Ağustos ayında 5 aylık zirveye ulaştı; ihracat ve ithalat gerilerken hizmet ihracatı hafifçe yükseldi. İstihdam artışı ise dört ayın en düşük seviyesine gerileyerek, özellikle 16-64 yaş grubunda sınırlı kaldı. Part-time çalışanlar ve 65 yaş üstü istihdamındaki artış, genel düşüşü kısmen telafi etti.

Diğer Avrupa Ülkeleri ve Politik Gelişmeler

Fransa’da S&P kredi notunu AA-’den A+’ya düşürdü, görünümü ise stabil bıraktı. Ülkenin bütçe konsolidasyonu ve 2026 bütçesi ön plana çıkıyor; yeni hükümetin kısa vadeli güven oyu kazanması piyasalar tarafından olumlu karşılandı. CAC 40 endeksi haftayı güçlü bir artışla kapattı, EssilorLuxottica güçlü çeyrek sonuçlarıyla dikkat çekti. İtalya’da dış ticaret fazlası Ağustos’ta 2 milyar euroya çıktı, ancak piyasa beklentilerinin altında kaldı; ihracat ABD, Çin ve Türkiye’ye düşerken AB’ye arttı. İspanya’da ise enflasyon %3’e çıkarak beklenenden hızlı yükseldi; özellikle ulaşım, konut ve gıda kalemlerindeki artış belirgin oldu. Tüketici güveni hafif gerileyerek 81,5’e düştü, ancak hanehalkı beklentileri yükselerek ekonomik iyimserliğin bir kısmını korudu.

Asya Ekonomisi

Çin Borsalarında Satış Baskısı

Çin borsaları, ABD ile artan ticaret gerilimleri ve Wall Street’teki kredi piyasası endişeleri nedeniyle haftayı kayıpla kapattı. Shanghai Composite %1,95 düşüşle 3.840 puana inerken, Shenzhen Component %3,04 gerileyerek 12.688 puanda kapandı ve haftalık kayıp %5’e yaklaştı. Ticaret gerginlikleri, özellikle nadir toprak ihracatı ve olası yaptırımlar konusunda karşılıklı suçlamaları artırırken, teknoloji ve temiz enerji hisselerinde sert satışlar gözlendi. ZTE, Cambricon Technologies, Luxshare Precision, Sungrow Power ve Contemporary Amperex hisseleri %2,1–10,9 arası değer kaybetti. Başkan Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Güney Kore’de yapacağı görüşmeler, piyasalarca gerilimi hafifletecek olası bir adım olarak takip ediliyor.

IMF’den Asya’ya Büyüme Mesajı

IMF, Asya ekonomisinin 2025 büyüme tahminini %4,5’e yükseltti. Bu rakam geçen yılki %4,6’dan bir miktar yavaşlama gösteriyor, ancak bölge yine global büyümenin önemli motoru olmaya devam ediyor. IMF, ABD-Çin ticaret gerginliklerinin sürmesi hâlinde bölge ekonomilerine ciddi riskler oluşturabileceğini vurguladı.

Çin İç Tüketim ve Enflasyon Gelişmeleri

Başbakan Li Qiang, Çin’in ekonomik dayanıklılığını artırmak ve ihracata bağımlılığı azaltmak için iç tüketimi güçlendirmeye odaklanılması gerektiğini belirtti. Yeni büyüme alanlarının yaratılması ve düzensiz rekabetin engellenmesi, fiyat istikrarı ve sanayi gelişimi açısından kritik görülüyor.

Eylül 2025’te Çin’de tüketici fiyatları yıllık %0,3 gerileyerek beklentilerin altında kaldı. Gıda fiyatlarındaki düşüş devam ederken (%4,4), çekirdek enflasyon 19 ayın zirvesine çıkarak %1,0 seviyesine ulaştı. Üretici fiyatları ise %2,3 gerileyerek son yedi ayın en düşük düşüşünü kaydetti; üretimde aşırı kapasitenin azaltılması ve Golden Week öncesi hareketlilik etkili oldu.

Otomotiv ve Ticaret Rakamları

Çin’de Eylül ayında otomobil satışları %14,9 artışla 3,226 milyon adede yükseldi; yeni enerji araçları (NEV) satışları ise %24,6 artarak toplam satışların neredeyse yarısını oluşturdu. İhracatta ise Çin, ABD dışındaki pazarlarda güçlü performans gösterdi: Japonya, Güney Kore, AB ve ASEAN ülkelerine ihracat artarken, ABD’ye ihracat %27 düştü. İthalat ise %7,4 yükselerek Golden Week öncesi iç talep ve devlet destekli altyapı projelerinden güç aldı.

Ticaret savaşının yeni cephesi olarak Çin ve ABD, liman ücretleri uygulamaya başlayarak deniz taşımacılığını da gerilim alanına dönüştürdü. Çin’in COSCO gibi büyük taşıyıcıları, 2026’de sektörde tahmin edilen 3,2 milyar USD’lik ek ücretlerin büyük bölümünü üstlenebilir.

Japonya: Ekonomik Veriler ve Siyasi Belirsizlik

Japonya’da Nikkei 225 %1,44, Topix %1,03 gerileyerek haftayı kayıpla kapattı. ABD bankalarındaki kredi riski ve güçlü yen, yerli şirketlerin kâr beklentilerini baskıladı. Ağustos’ta makine siparişleri %0,9 düşerken, sanayi üretimi %1,5 gerileyerek Temmuz’dan hızlı bir düşüş kaydetti. Bank of Japan’ın faiz kararı ise ekonomik veriler ve global belirsizlikler ışığında şekillenecek. IMF, Japonya’ya faiz artışlarında temkinli olunmasını tavsiye ediyor.

Siyasi açıdan ise Japonya parlamentosu, 21 Ekim’de yeni başbakanı seçmek üzere oy kullanacak. Ruling Liberal Democratic Party lideri Sanae Takaichi’nin seçilmesi hâlinde Japonya’nın ilk kadın başbakanı olacak.

Güney Kore: İşsizlik ve Ticaret Gelişmeleri

KOSPI endeksi haftayı 3.749 puanda kapattı; haftalık kazanç üçüncü hafta üst üste gerçekleşti. ABD–Güney Kore ticaret projelerindeki ilerleme ve Samsung Electronics’in ABD’deki yatırım hamlesi, piyasa iyimserliğini destekledi. Eylül ayında işsizlik %2,5’e gerilerken, istihdam 312.000 kişi arttı. İthalat fiyatları beş aylık düşüşün ardından %0,6 artarken, ihracat fiyatları dört aylık düşüşün ardından %2,2 yükseldi.

Hindistan: İhracat, İthalat ve Otomotiv

Hindistan’da Eylül ayında ihracat %6,1 artışla 36,38 milyar USD’ye yükseldi, ancak ABD ile ticaret anlaşması gecikmeleri nedeniyle büyüme sınırlı kaldı. İthalat ise %16,7 artarak 68,53 milyar USD’ye ulaştı; altın ve enerji ithalatı öne çıktı. Yolcu araç satışları yıllık %9,2 düşse de, hükümetin kısa süreli GST indirimleri sayesinde aylık bazda %11,4 artış gözlendi.

 

 

Not: Bu bülten FİNERA Veri Analizi LTD ŞTİ’nin kurumsal müşterileri ile paylaştığı haftalık bilgilendirmeleri ve analizleri içermektedir. Sunulan bilgi ve analizlerin hiçbirisi finansal yönlendirme ve yatırım tavsiyesi değildir. Bültenle ilgili tüm kullanım ve yayın hakları FİNERA Veri Analizi LTD ŞTİ’ye aittir. Kaynak gösterilerek yapılacak kısa  alıntılar dışında FİNERA’nın yazılı izni olmadan paylaşılamaz ve çoğaltılamaz.