Finera Gündem 23.10.2025

Finera Gündem, Ekonomi ve Emtia Hakkında Haber ve Analizler

Türkiye Ekonomisi

Kur Riski Büyüyor

Türkiye’de uzun yıllardır hiç azalmayan bir kur riski var. Bu risk bazen KKM gibi araçlarla kamunun üzerinde olsa da çoğunlukla reel sektörün üzerinde kalıyor. Son dönemde aşırı yüksek olan TL fon maliyeti nedeniyle yabancı para birimi cinsinden borçlanma oranı çok yükseldi.  2025 Ağustos ayında reel sektörün net döviz pozisyonu 184,93 milyar dolar. Bu risk düşürülmezse bir kur atağında bilançolar üzerinde yıkıcı sonuç doğurabilir.

TCMB Altın Sattı Mı?

TCMB brüt altın rezervlerinde düşüş 2 tonun üzerinde düşüş görülünce TCMB’nin altın sattığı iddia edildi. Hatta altın rezervin riski yüksek olduğu için altın satarak dövize çevirdi vb yorumları yapıldı. Fakat TCMB’nin brüt altın rezervi tıpkı brüt döviz rezervi gibi çeşitli kalemlerden ve emanetlerden oluşuyor. Altın satışı olması için net altın rezervinde bir düşüş gerekli. e507’nin X hesabında yayınladığı grafikte görüldüğü üzere net altında düşüş yok. Yani TCMB altın satmamış. Ancak bu TCMB’nin altın satmayacağı anlamına gelmiyor. Geçmiş dönemlerde de benzer operasyonlar yürütüldü.

Küresel Ekonomi

Birleşik Krallıkta Enflasyon Beklenenden Düşük Geldi

Birleşik Krallık’ta yıllık enflasyon oranı Eylül 2025’te %3,8 seviyesinde kalarak son iki aydır değişmedi ve piyasa beklentisi olan %4’ün altında gerçekleşti.

Ulaşım fiyatları, motorin ve uçak bileti maliyetlerindeki artışın yanı sıra araç bakım ve onarım giderlerindeki yükselişin etkisiyle %2,4’ten %3,8’e çıktı. Fiyat artışları restoran ve otellerde (%3,9 → %3,8) ile giyim ve ayakkabı kategorisinde (%0,5 → %0,2) de hızlandı.

Buna karşın, özellikle canlı müzik etkinliklerindeki yavaşlamanın etkisiyle eğlence ve kültür grubunda enflasyon %3,2’den %2,7’ye geriledi. Gıda ve alkolsüz içeceklerde enflasyon %5,1’den %4,5’e düşerek Mart ayından bu yana ilk kez yavaşladı. Bu gelişmede, Eylül 2025’te geçen yıla göre artan indirim ve kampanya faaliyetleri etkili oldu.

Konut ve enerji kalemlerinde fiyat artışı da hafifçe azalarak %7,4’ten %7,3’e indi. Hizmetler enflasyonu ise %4,7 ile sabit kaldı. Aylık bazda TÜFE’de değişim olmazken, yıllık çekirdek enflasyon da beklenmedik şekilde %3,6’dan %3,5’e geriledi.

Hindistan ve ABD Gümrük Vergilerini Azaltmaya Yakın

Hindistan ile ABD, uzun süredir askıda kalan bir ticaret anlaşmasını sonuçlandırmaya yaklaştı. Mint gazetesinin haberine göre anlaşma, ABD’nin Hindistan’dan yapılan ithalata uyguladığı gümrük vergilerini %50’den %15–16 aralığına düşürmeyi öngörüyor.

Enerji ve tarım sektörlerini merkeze alan anlaşma kapsamında Hindistan’ın, Rusya’dan ham petrol ithalatını kademeli olarak azaltması bekleniyor. ABD Başkanı Donald Trump, Salı günü Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile yaptığı görüşmede ticaret konularına odaklandıklarını ve “enerjinin de gündemde olduğunu” belirterek, Modi’nin kendisine Hindistan’ın Rus petrolü alımlarını sınırlayacağı sözünü verdiğini aktardı.

Anlaşma, Hindistan’ın GDO’suz (non-GMO) ABD mısırı ve soya küspesi ithalatını artırmasını da içerebilir. Ayrıca taraflar arasında, gümrük tarifeleri ve piyasa erişimi konularında düzenli gözden geçirmeler yapılmasını sağlayacak bir mekanizmanın da yer alması bekleniyor.

Anlaşmanın bu ay yapılacak ASEAN Zirvesi sırasında nihai hale getirilmesi öngörülüyor.

Hollanda, Çin ile Nexperia Krizine Çözüm Arıyor – Otomotiv Sektörü Endişeli

Hollanda Ekonomi Bakanı, Çinli mevkidaşıyla yaptığı görüşmede Çinli çip üreticisi Nexperia konusunda bir çözüm bulamadı. Hollanda hükümeti geçen ay, şirketin teknolojisinin Çinli sahibi Wingtech tarafından kullanılacağı endişesiyle Nexperia’nın kontrolünü devralmıştı. Çin ise buna karşılık, Nexperia’nın ürünlerinin ihracatını durdurdu. Bu durum, Nexperia çiplerine bağımlı Avrupa otomobil üreticilerini alarma geçirdi.

Çin Ticaret Bakanlığı, Hollanda’nın “ulusal güvenlik” kavramını aşırı genişlettiğini belirterek alınan önlemlerin küresel tedarik zincirlerinin istikrarını tehdit ettiğini açıkladı. Nexperia, karmaşık olmayan ancak otomotiv ve elektronik sektörlerinde yaygın kullanılan yüksek hacimli çipler üretiyor. Üretimin büyük kısmı Avrupa’da, paketleme ise Çin’de yapılıyor; bu da iki tarafın da kısa sürede alternatif bulmasını zorlaştırıyor.

Almanya Otomotiv Sanayicileri Birliği (VDA), tedarik sorununun kısa vadede çözülmemesi halinde üretimde ciddi aksaklıklar ve duruşlar yaşanabileceği uyarısında bulundu. Nexperia krizi Avrupa’nın ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşında en kırılgan pozisyonda olduğunun bir göstergesi oldu.

Emtia Piyasaları

Kakao

Kakao vadeli fiyatları ton başına 6.200 doların üzerine çıkarak son iki haftanın en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artışta, dünyanın en büyük üreticisi Fildişi Sahili’ndeki arz endişeleri etkili oldu. Piyasa oyuncuları, ülkenin ana hasadının yavaş başlamasına ve limanlarda düşük kaliteli çekirdeklerin artmasına dikkat çekerken, piyasa üst üste ikinci kez arz fazlası yaşanabileceği beklentisini de göz önünde bulunduruyor. Fildişi Sahili’nde 2024–2025 sezonu boyunca kalite sorunları zaten gündemdeydi. Tüccarlar, çiftçilere ödenen alım fiyatlarının artırılmasının, teslimatları hızlandırma amacının aksine, üreticilerin ve aracılarının düşük kaliteli ara hasat çekirdeklerini yeni ana hasatla karıştırmalarına yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Öte yandan, Gana Tarım Bakanı, bu ay başlayan 2025/26 sezonunda kakao üretiminin elverişli hava koşulları ve süren rekolte yenileme çalışmaları sayesinde hükümetin 650 bin tonluk tahminini aşabileceğini açıkladı.

Arabica Kahve

Arabica kahvesi vadeli fiyatları, küresel arz endişeleri ve yeni ticaret tarifesi riskleriyle birlikte yükselerek Şubat ortasından bu yana ilk kez pound başına 4,20 doların üzerine çıktı. Bu güçlü artışta, ICE tarafından izlenen Arabica kahve stoklarının 19 ayın en düşük seviyesi olan 467.110 çuvala gerilemesi etkili oldu. Öte yandan piyasa, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Kolombiya Devlet Başkanı Petro ile yaşanan diplomatik gerilim nedeniyle yüksek kaliteli Arabica kahvesi üretiminde önde gelen Kolombiya’ya yeni gümrük vergileri getirebileceğine dair haberlerle de sarsıldı. ABD’nin kahve tedarikinin yaklaşık beşte biri Kolombiya’dan, üçte biri ise en büyük üretici Brezilya’dan geliyor. ABD–Kolombiya ilişkilerindeki gerginlik, ABD–Brezilya arasında Brezilya kahvesine uygulanan %50’lik gümrük vergilerinde olası bir revizyona ilişkin görüşmelerin sonucunun beklenmesiyle birleşince, Amerikan alıcılarının yeni sözleşmeleri ertelemesine ve ABD piyasasında arz sıkışıklığının derinleşmesine neden oldu.

Nikel

Birleşik Krallık’ta nikel vadeli fiyatları Ekim ayında ton başına 15.150 dolar seviyesinde seyretti. Fiyatlar, Haziran’dan bu yana dar bir aralıkta hareket etmeye devam ederken, arz fazlasının baskısı nedeniyle diğer baz metallerin oldukça gerisinde kaldı. 2020 yılında Endonezya’nın nikel cevheri ihracatını yasaklamasının ardından ülkede hızla genişleyen üretim kapasitesi, küresel arz fazlasına yol açtı. Bu dönemde büyük nikel tüketicileri, işleme tesislerini Endonezya içinde kurarak üretim kapasitelerini artırdı.

Endonezya hükümeti, bu yıl küresel arzı mevcut seviyelere göre %35 azaltacak şekilde nikel madenciliği kotalarını 150 milyon tona indirerek 120 milyon tonluk kesinti yaptı. Ancak yıl boyunca yapılan düşük fiyatlı ihaleler, piyasaların arz fazlası ortamında arz kısıtlarını ciddi bir risk olarak görmediğini ortaya koydu. Londra Metal Borsası’ndaki nikel stokları ise bu yıl 90 bin ton artarak 250 bin tonun üzerine çıktı. Talep cephesinde ise dünyanın en büyük paslanmaz çelik üreticilerinin alımlarındaki zayıflık, elektrikli araçlarda nikel kullanımının artışıyla kısmen dengelendi.

Alüminyum

Alüminyum vadeli işlemleri Ekim ayında ton başına 2.815 dolara yükselerek son üç yılın en yüksek seviyesini gördü. Bu yükselişin arkasında giderek sıkılaşan arz koşulları yer alıyor. Büyük tüketiciler, Çin’in 45 milyon ton ile sınırlı alüminyum üretim kotası nedeniyle fiziksel piyasadaki kısa vadeli sıkılığı yakından izliyor; mevcut kapasiteyle bu sınırın bu yıl aşılması bekleniyor.

Durumu daha da pekiştiren faktör, Pekin’in baz metaller için yıllık üretim artışı hedefini geçen yılki %5’ten %1,5 ortalama seviyesine düşürmesi oldu; bu adım, deflasyonist baskıları yavaşlatmayı amaçlayan “anti-involution” kampanyasıyla uyumlu. Önemli bazı rafinerilerde yaşanan sorunlar da arz üzerinde baskı oluşturdu; İzlanda’daki Grundartangi tesisinin iki pot hattından biri elektrik ekipmanı arızası nedeniyle durduruldu. Ayrıca Alcoa, Avustralya’daki Kwinana alümina rafinerisini, bozulan boksit kalitesi nedeniyle kapatacağını duyurdu. Sonuç olarak, Londra Metal Borsası’ndaki birincil alüminyum stokları bu yıl yaklaşık %25 azalarak 484.000 tona geriledi.