Finera Gündem 22.10.2025

Finera Gündem, Ekonomi ve Emtia Hakkında Haber ve Analizler

Türkiye Ekonomisi

Yarın Günlerden TCMB

Yarın TCMB PPK faiz kararını açıklayacak. Piyasa beklentileri 100-150 baz puan civarında. Finera’nın görüşü ise faiz indirmenin ekonomik olarak gerçekçi olmadığı ancak TCMB’nin içinde bulunduğu koşullar gereği faizi 100 baz puan indireceği yönünde.

Finansal Koşullar Endeksi Para Politikasının Sıkı Olmadığını Gösteriyor

FKE’nin sıfırın altında olması sıkılaştırıcı, sıfırın üzerinde olması ise destekleyici olduğunu gösteriyor.Bahçeşehir Üniversitesinin açıkladığı finansal koşullar endeksine göre finansal koşullar pozitif. Yani dezenflasyonist bir görünüm söz konusu değil. TCMB’nin bugünkü kararında herhangi bir indirim kararı alması, sıkı para politikasından uzaklaştığı anlamına gelecek.

Küresel Ekonomi

Japonya’da Yeni Dönem

Japonya’da Başbakanlık görevine gelen Sanae Takaichi, ülkenin ilk kadın başbakanı olarak göreve başladı ve ekonomiyi canlandırmaya yönelik genişleyici mali politikalar hazırlıyor. Yeni Ekonomi Bakanı Minoru Kiuchi, ABD’nin uyguladığı yüksek tarifeler ve iç enflasyon baskıları karşısında hükümetin ekonomiyi desteklemeye devam edeceğini vurguladı. Kiuchi, özellikle hanehalkı alım gücünü artırmak için reel ücretlerde kalıcı bir artış sağlanana kadar desteğin süreceğini belirtti. Ayrıca ABD ticaret politikasındaki gelişmeleri yakından izleyeceklerini ve küçük işletmeler başta olmak üzere etkilenen firmalara mali yardım sağlanacağını açıkladı. Hükümetin, Japonya Merkez Bankası (BoJ) ile koordineli biçimde %2’lik istikrarlı enflasyon hedefini sürdürme kararlılığı da öne çıktı.

Piyasalar, Takaichi’nin vergi indirimleri ve artan kamu harcamalarını içeren bir teşvik paketi hazırlamasını bekliyor. Bu beklentiyle Japon yeni dolar karşısında 151,7 seviyelerinde zayıf seyrini sürdürürken, Nikkei 225 endeksi teknoloji hisselerindeki satışlarla geriledi. Eylül ayında ihracatlar %4,2, ithalatlar ise %3,3 artarak dış ticarette kısmi bir toparlanmaya işaret etti. Ancak ithalatın ihracatı aşmasıyla ülke JPY 234,6 milyar ticaret açığı verdi. Yeni kabine üyeleri arasında yer alan Maliye Bakanı Satsuki Katayama güçlü yen politikasını savunurken, BoJ Başkan Yardımcısı Himino, küresel finans sistemindeki hızlı dönüşüme dikkat çekerek düzenleyicilerin dijital varlıklar ve banka dışı finansal kuruluşlara yönelik standartları modernize etmesi gerektiğini ifade etti.

Hindistan Ticaret Açığı Büyüdü

Hindistan’ın mal ticareti açığı Eylül 2025’te 32,15 milyar dolara yükselerek bir yıl önceki 24,42 milyar dolarlık seviyenin oldukça üzerine çıktı. Kasım 2024’teki rekorun ardından görülen en yüksek açık, ithalatın %16,7 artarak 68,53 milyar dolara ulaşmasıyla gerçekleşti. Özellikle rekor fiyatlara rağmen altın ithalatının aylık bazda neredeyse iki katına çıkması belirleyici oldu. İhracatlar ise %6,1 yükselerek 36,38 milyar dolarda kaldı. ABD’nin Hindistan ile ticaret anlaşmasını geciktirmesi, toplam ihracatın yaklaşık beşte birini oluşturan ABD pazarına satışları sınırladı. Önümüzdeki dönemde, güçlü enerji talebi, yüksek altın alımları ve elektronik ile sermaye mallarında süren dışa bağımlılık nedeniyle ticaret açığının yüksek seviyelerde seyretmesi öngörülüyor.

Endonezya İlk Kez Yuan Cinsinden Tahvil İhraç Edecek

Endonezya, ilk kez yuan cinsinden tahvil (dim sum bond) ihraç etmeye hazırlanıyor. Reuters’ın haberine göre, Çarşamba günü yayımlanan ön izahnameye göre tahvil ihracında Bank of China (Hong Kong), HSBC ve Standard Chartered ortak lider aracı kurum ve defter tutucu olarak görevlendirildi. Tahviller, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) kayıt ettirilecek ve ülkenin küresel borç programı kapsamında ihraç edilecek. Menkul kıymetlerin Hong Kong Merkez Para Piyasaları Birimi’ne (CMU) kaydedileceği, Euroclear ve Clearstream üzerinden takas edileceği belirtildi. Ayrıca, tahvillerin Singapur Borsası’nda listelenmesi için başvuru yapılacak. Beş ve on yıl vadeli iki dilimden oluşacak ihracın Moody’s, S&P ve Fitch tarafından sırasıyla Baa2/BBB/BBB notlarıyla, Endonezya’nın mevcut devlet kredi notlarıyla uyumlu şekilde derecelendirilmesi bekleniyor. Elde edilecek gelir genel bütçe ihtiyaçlarında kullanılacak. Endonezya Maliye Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, 14 Ekim’de yaptığı açıklamada ülkenin ilk dim sum tahvil ihracını yakında başlatacağını söylemişti.

Taywan Yapay Zeka Teknolojileri Sayesinde İhracat Sıçraması Yaşıyor

Tayvan’ın ihracat siparişleri, Eylül 2025’te yıllık bazda %30,5 artarak 70,2 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Ağustos’taki %19,5’lik artışın belirgin şekilde üzerine çıkan bu güçlü yükseliş, piyasa beklentisi olan %17,8’in de oldukça üzerinde gerçekleşti. Yapay zekâ ürünlerine yönelik küresel talepteki sıçrama, siparişlerdeki ivmeyi destekledi. Bilgi ve iletişim teknolojileri (%33,1), makineler (%11,4), elektronik ürünler (%45,9), optik ve fotoğrafçılık ekipmanları (%11,2) ve diğer kalemlerde (%37,2) belirgin artışlar kaydedildi. Elektrikli makineler (%8,3) ve madencilik ürünlerinde (%5,8) siparişler yeniden yükselişe geçerken, kimyasallar (%-1,4) ve ulaşım ekipmanlarında (%-2,8) düşüş hızı yavaşladı. Tekstil siparişlerinde ise gerileme (%-2,4) sürdü. Bölgesel olarak ASEAN ülkelerine yapılan siparişler %57,5, ABD’ye %40,2, Japonya’ya %22,8 ve Avrupa’ya %16,9 oranında arttı.

Emtia Piyasaları

Altında Düzeltme Geldi

Altın fiyatları, Pazartesi günü ulaştığı rekor seviye olan 4.382 doların ardından Salı günü yaklaşık %6,2 düşerek 4.100 dolar civarına geriledi; bu, Nisan 2013’ten bu yana görülen en büyük günlük kayıp oldu. Düşüş, kar realizasyonları ve ABD dolarındaki güçlenmeyle birlikte güvenli liman talebinin küresel iyimserlik ortamında hafiflemesinden kaynaklandı. ABD–Çin ticaret gerilimlerinin yumuşayacağına dair beklentiler arttı; Başkanlar Donald Trump ve Xi Jinping önümüzdeki hafta tarifelerle ilgili görüşme yapacak. Hindistan’da mevsimsel altın alım döneminin sona ermesi de fiziki talebi baskıladı. Buna rağmen, yılbaşından bu yana altın %55 yükselişini koruyor; Federal Rezerv’in ilave parasal gevşeme yapacağı ve güvenli liman talebinin sürmesi fiyatları destekliyor.

Kalay Fiyatları Zirveden Geriledi

Kalay vadeli işlemleri, 3 Ekim’de ulaşılan altı aylık zirve olan ton başına 37.500 dolardan gerileyerek 35.300 dolar seviyesinde işlem gördü. Nisan ayından bu yana arz endişeleriyle desteklenen fiyatlar, talep tarafındaki zayıflık nedeniyle kısa süreli bir düzeltme yaşadı. Eylül ayında Çin’de perakende satışlar ve konut fiyatlarının beklentilerin altında kalması, dünyanın en büyük kalay tüketicisinde gayrimenkul ve dayanıklı tüketim mallarına yönelik talebin kırılganlığını ortaya koydu. Ancak arzın kısıtlı olması düşüşün sınırlı kalmasını sağladı. Myanmar’daki önemli Man Maw madeninde kaynak denetimi gerekçesiyle üretimin durdurulması, yeniden faaliyete geçilmesine dair umutları zayıflattı. Ülkenin yaşadığı şiddetli deprem sonrası altyapı hasarının ve yağışlı mevsimin yarattığı darboğazların da üretimi olumsuz etkilediği belirtildi. Ayrıca Endonezya Cumhurbaşkanı Subianto’nun Sumatra’da 1.000 yasa dışı kalay madeninin kapatılması talimatı vermesi, dünyanın ikinci büyük kalay üreticisinde arz baskılarını artırdı.

Ayçiçek Yağı

Ayçiçek yağı vadeli fiyatları ton başına 1.410 doların üzerine çıkarak 2022’nin sonlarında görülen seviyelere yeniden ulaştı. Karadeniz bölgesindeki arzın daralması ve bitkisel yağlara yönelik güçlü talep, fiyatları yukarı taşıdı. Ukrayna’da hasat gecikmeleri ve ezme (crushing) faaliyetlerindeki yavaşlama ile Avrupa’nın önemli üretici bölgelerinde verim düşüşü, ihracat miktarını kısıtlayarak fiziksel piyasayı destekledi. Öte yandan, soya ve palm yağı ihracatındaki azalma nedeniyle alternatif yağlara yönelim arttı; bu durum, rafineriler ve biyodizel üreticilerini farklı hammadde kaynaklarına yöneltti. 2023’te bol yağlı tohum arzı fiyatları baskılarken, bu sezon Karadeniz üretimindeki azalma ve işleme faaliyetlerindeki yavaşlık stokları azaltarak ayçiçek yağını Avrupa’da soya ve palm yağına göre primli hale getirdi.

Şeker Fiyatlarında Düşüş Sürüyor

Şeker vadeli fiyatları libre başına 15 sent seviyesine gerileyerek Mart 2021’den bu yana görülen en düşük düzeylere indi. Fiyatlardaki düşüş, küresel arzın bol olacağına dair beklentiler ve dünyanın en büyük üreticisi Brezilya’da yaklaşan güçlü hasat sezonuyla ilişkilendiriliyor. Sektör grubu UNICA’nın 16 Ekim tarihli raporuna göre, Brezilya’nın merkez-güney bölgesinde şeker üretimi Eylül’ün ikinci yarısında yıllık bazda %10,8 artarak 3,14 milyon tona ulaştı. Tarım danışmanlık şirketi Datagro, bölgedeki üretimin 2025–26 sezonunda bir önceki yıla göre %3,1 artarak 41,42 milyon tona, 2026–27 döneminde ise 43,2 milyon tona yükseleceğini öngörüyor. Hindistan ve Tayland’da muson yağışlarının bol olmasıyla birlikte verimli hasat beklentileri ve ekim alanlarının genişlemesi de fiyatlar üzerindeki aşağı yönlü baskıyı güçlendirdi. BMI Group, 2025/26 hasat yılı için küresel ölçekte 10,5 milyon tonluk şeker fazlası öngörerek uluslararası arzın bol olacağına işaret etti.