Finera Gündem 21.10.2025

Finera Gündem, Ekonomi ve Emtia Hakkında Haber ve Analizler

Türkiye Ekonomisi

Uluslararası Net Yatırım Pozisyonu -336,6 milyar$

Uluslararası Yatırım Pozisyonunda toplam finansal varlıklar ile toplam finansal yükümlülüklerin farkı, net Uluslararası Yatırım Pozisyonu olarak adlandırılmaktadır. Türkiye’nin net uluslararası yatırım pozisyonu -336,6 milyar$.

Tarımsal Girdi Fiyatları Gıda Enflasyonuna Baskıyı Sürdürüyor

Tüketici Fiyat Endeksi içinde en büyük ağırlığa sahip grup gıda ve alkolsüz içecek grubu. Gıda üretiminde girdi fiyatlarındaki artış 2024 temmuz ayından bu yana son derece katı biçimde sürüyor. Endeks son bir yılda sadece 2 kez %30’un altına düştü. Bu durum gıda enflasyonu için önemli bir baskı unsuru olmaya devam ediyor. 

Yurt Dışı Satış Fiyatları $ ve € Bazında Artıyor

TÜİK yurt dışı üretici fiyat endeksini açıkladı. Endeks ihrac edilen ürün faturaların FOB değerinden elde ediliyor. Hesaplama yapılırken döviz cinsinden olan faturalar TL’ye çevriliyor.

İhracat döviz cinsinden olması nedeniyle fiyatlarda artış olmaması durumunda yurt dışı ÜFE ve döviz kuru artışının paralel olması beklenir. Ancak uzun süredir fiyatların döviz kurundan daha fazla arttığı görülüyor. İhracat birim değer endeksi de bu veriyi doğruluyor. Özetle, ihraç ettiğimiz ürünlerin fiyatlar döviz bazında artıyor.

Küresel Ekonomi

ABD Hindistan Anlaşması Yakında Gerçekleşebilir

Hindistan ile ABD, ticaret anlaşması görüşmelerinde ilerleme kaydederek gümrük vergileri konusunda anlaşmaya yaklaştı. Bloomberg’e göre taraflar arasındaki farklar büyük ölçüde azaldı ve “önemli bir anlaşmazlık” kalmadı.

ABD Başkanı Trump, daha önce Hindistan’ın Rus petrolü alımlarını eleştirip %50’lik tarifeler uygulamışken, son dönemde tutumunu yumuşatarak Başbakan Modi ile iki kez görüştü. Trump, Hindistan’ın Rus petrolü alımlarını kademeli olarak azaltacağını söylerken, Yeni Delhi enerji kararlarının tüketici çıkarlarını önceleyeceğini belirtti. Şu anda Rusya, Hindistan’ın toplam petrol ithalatının yaklaşık üçte birini karşılıyor.

Çin Güçlü Büyümeyi Sürdürüyor Ancak Yapısal Sorunlar Hala Endişe Kaynağı

Çin ekonomisi 2025 yılının üçüncü çeyreğinde yıllık bazda %4,8 büyüyerek son bir yılın en zayıf performansını gösterdi. Bu oran, ikinci çeyrekteki %5,2’lik artışın altında kalarak yılın başındaki güçlü ivmenin belirgin biçimde yavaşladığını ortaya koydu. Büyümedeki bu yavaşlama, devam eden emlak krizi, zayıf iç talep ve ABD ile artan ticaret gerilimleri nedeniyle gerçekleşti. Eylül ayında perakende satışlar yıllık bazda yalnızca %3 artarak son bir yılın en düşük seviyesine indi; bu da tüketici harcamalarındaki isteksizliğin sürdüğünü gösterdi. İşsizlik oranı hafif gerilese de hâlâ yüksek seyrini koruyor.

Buna karşın, imalat sanayii üretimi Eylül ayında %6,5 artarak son üç ayın en güçlü performansını kaydetti ve büyümeye en fazla katkıyı sağlayan sektör oldu. İhracat ve ithalat verilerinin de tahminlerin üzerinde gelmesi, Çinli firmaların yeni pazarlara yönelerek dış ticarette esneklik kazandığını gösterdi. Ancak tüm bu olumlu sinyallere rağmen, ekonominin temeli hâlâ kırılgan. Emlak yatırımlarında %13,9’luk sert daralma, sabit sermaye yatırımlarındaki genel düşüşün ana nedeni olmaya devam ediyor.

Sonuç olarak Çin ekonomisi, 2025’in ilk dokuz ayında %5,2’lik bir büyüme oranına ulaşarak yıl sonu için hedeflenen %5 civarındaki büyüme patikasını şimdilik koruyor. Ancak bu performansın sürdürülebilmesi için, üretim ve ihracat merkezli büyümenin ötesine geçilerek hanehalkı tüketiminin canlandırılması, gelir artışının desteklenmesi ve emlak sektöründeki finansal risklerin azaltılması gerekiyor. Çin’in uzun vadeli istikrarı, dış talep değil, iç talep temelli bir büyüme modeline ne kadar hızlı geçebileceğine bağlı.

Emtia Piyasaları

Altın

Altın fiyatları Pazartesi günü %2’den fazla yükselerek ons başına 4.345 doların üzerine çıkarak rekor seviyeye ulaştı. Bu yükselişi, Fed’in faiz indirim beklentileri ve yatırımcıların güvenli liman talebi destekledi. ABD’de hükümet kapanışı devam ederken, Beyaz Saray ekonomik danışmanı Kevin Hassett CNBC’ye kapanışın “bu hafta içinde sona ermesinin muhtemel” olduğunu söyledi; belirsizlik ise sürüyor.

Yatırımcılar ayrıca yaklaşan ABD-Çin görüşmelerini yakından izliyor. Hazine Bakanı Scott Bessent ile Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng’in bu hafta Malezya’da ticaret görüşmelerini sürdürmesi bekleniyor. Başkan Trump, müzakerelerden bir anlaşma çıkabileceğine dair iyimser olduğunu belirtirken, daha önce tehdit ettiği yüksek Çin tarifelerinin “sürdürülemez” olduğunu ifade etti. Bu yıl altın fiyatları şimdiden %60’tan fazla yükseldi.

Soya Fasulyesi

Soya fasulyesi vadeli işlemleri, Trump–Xi olası görüşmesiyle Çin’in ABD alımlarını yeniden başlatabileceği beklentisi ve Çin’deki güçlü sanayi ve hayvancılık talebiyle buğsel başına 10,3 dolara kadar yükseldi. Başkan Trump, soyanın müzakerelerde öncelikli olduğunu belirterek alımların yeniden başlamasını istediğini açıkladı.

ABD’de hasat hâlâ düzensiz ilerliyor ve USDA raporlama boşlukları nedeniyle piyasa özel anketlere bağlı kalıyor. Güney Amerika tedarikleri kısa vadeli ihtiyacı karşılasa da, ABD kaynaklı alımların yeniden hızlanma ihtimali sürüyor; yüksek işleme oranları ve cazip marjlar da ürünleri işleme yönlendiriyor.

Lityum

Lityum fiyatları ton başına 74.000 CNY seviyesinde seyrediyor ve Ağustos’taki yıllık zirveden (87.100 CNY) gelen düşüşün çoğunu koruyor. Piyasalar, Çin’in arzı kısıtlama politikalarını elektrikli araçlara olan güçlü talep ile dengelemeye çalışıyor. Çinli yetkililer, CATL’in Jiangxi madeninde üretimi yeniden başlatmasına izin verdi; bu gelişme, izin sorunları nedeniyle yükselen fiyatları biraz frenledi. Jiangxi madeni, dünya lityum arzının yaklaşık %3’ünü sağlıyor.

Madenin yeniden açılmasıyla arz artarken, Çin hükümetinin planladığı kapasite kesintilerinin etkisi sınırlanmış oldu. Yine de fiyatlar dip seviyelere inmedi; çünkü elektrikli araçlara olan yüksek talep pil arzındaki fazlayı sınırlıyor. Bu talep, Beijing’in 2027’ye kadar EV şarj istasyonlarını iki katına çıkarma planıyla daha da destekleniyor.