Emtia Bülteni 06.10.2025 (65. Sayı)

Emtia Bülteni: Haftalık Emtia Haber ve Analizleri

Emtia Fiyatları

Bloomberg emtia endeksi enerji, tarım, endüstriyel metaller, değerli metaller, yumuşak bitkiler ve hayvancılık alt kategorilerinden oluşur. Emtia fiyatlarındaki genel trendi gösteren Bloomberg Emtia endeksi  bu hafta 0,23% artış gösterdi. 2024 Yılbaşından bu yana emtiaların genel değişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Hatftalık en çok düşenler kako (-%10,39) ve brent (-%6,78) oldu. Haftalık en fazla getiriyi kalay  (%7,11) ve bakır  (%6,82) sağladı.

Emtia Haberleri[1]

Petrol Piyasaları

OPEC petrol üretimi Eylül’de artmaya devam etti
OPEC’in petrol üretimi, Eylül ayında da yükseldi. Reuters’in anketine göre, artış özellikle Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan kaynaklı. Örgüt, geçen ay günlük 28,4 milyon varil üretim gerçekleştirdi; bu, Ağustos’a göre 330 bin varil/gün artış anlamına geliyor.

ABD Körfez Kıyısı’na fuel oil ithalatı 2,5 yılın zirvesinde
ABD’nin Körfez Kıyısı’na yapılan fuel oil ithalatı Eylül’de son iki buçuk yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Venezuela’dan gelen arzın azalması ve Rusya yaptırımları nedeniyle rafineriler alternatif kaynaklara yöneldi. Orta Doğu’dan gelen sevkiyat artışı, bu yükselişte önemli rol oynadı.

OPEC+, Kasım’da üretim artışını hızlandırmayı düşünebilir
OPEC+ grubu, Kasım ayında üretim artışlarını hızlandırmayı değerlendiriyor. Suudi Arabistan, piyasa payını artırmayı hedeflerken, Rusya Batı yaptırımları ve mevsimlik talep düşüşü nedeniyle daha büyük bir artışa temkinli yaklaşıyor.

Exxon, Kanada ve AB’de 2.000 kişiyi işten çıkaracak
ABD’li petrol devi Exxon Mobil, küresel yeniden yapılandırma kapsamında 2.000 çalışanını işten çıkaracak. İşten çıkarmaların çoğu Kanada ve Avrupa’da gerçekleşecek; Norveç ve AB’de 1.200 pozisyon 2027’ye kadar kaldırılacak. Bu, şirketin toplam iş gücünün yaklaşık %3-4’üne denk geliyor.

G7 ülkeleri, Rus petrol alımlarını artıranları hedef alacak
G7 maliye bakanları, Rusya’ya yönelik baskıyı artırmak amacıyla petrol alımlarını artıran ülkeler ve yaptırımları aşmaya çalışan aktörleri hedef alacaklarını açıkladı. Bakanlar, ticaret önlemleri ve tarifelerle Moskova’nın gelirlerini kısıtlama çabalarının önemini vurguladı.

Fuel oil talebi tahminlerin üzerinde seyrediyor
Gemi ve enerji santrallerinde kullanılan fuel oil talebi beklenenden fazla arttı. Shadow fleet’in genişlemesi, Kızıldeniz’deki güvenlik sorunları ve gemilerin uzun rotalar kullanması talebi artırıyor. Çoğu gemi, daha temiz yakıtlara geçmek yerine mevcut yüksek kükürtlü fuel oil’i kullanmaya devam ediyor.

BP ve Total, ABD’de büyük yatırımlar yapıyor
Avrupalı petrol devleri BP ve TotalEnergies, ABD’deki yatırımlarını artırıyor. BP, 5 milyar dolarlık bir açık deniz petrol sahasını onayladı; TotalEnergies ise kara gaz sahasına yatırım yaptı. Bu adımlar, ABD’nin hidrokarbon kaynaklarını geliştirme hedefleriyle uyumlu.

Büyük petrol şirketleri uzun vadede iyimser
Kısa vadeli belirsizliklere rağmen enerji şirketleri uzun vadeli yatırımlarını sürdürüyor. Şirketlerin harcama planları, sektörün önümüzdeki yıllarda toparlanacağı ve büyüyeceğine dair güvenin göstergesi.

OPEC+, Kasım’da bir üretim artışı daha planlıyor
OPEC+, Kasım ayında en az 137 bin varil/gün olmak üzere bir üretim artışı yapmayı planlıyor. Nisan ayından bu yana üretimi artıran grup, piyasa payını yeniden kazanmayı ve ABD baskısına yanıt vermeyi hedefliyor.

Çin petrol limanı shadow fleet’i yasaklayacak
Shandong’daki önemli bir Çin petrol limanı, shadow fleet gemilerini ve eski tankerleri yasaklamaya hazırlanıyor. 1 Kasım’dan itibaren sahte IMO numaralı gemiler ve 31 yaş ve üzeri tankerler limana kabul edilmeyecek. Bu önlem, Batı yaptırımlarını aşarak petrol taşıyan gemileri hedef alıyor.

Tarım Piyasaları

Brezilya, küresel robusta kahve üretiminde liderliğe hazırlanıyor
Hollanda bankası Rabobank’ın Perşembe günü yayımladığı rapora göre Brezilya, iklim koşullarına dayanıklı robusta kahvesi ve artan küresel talep sayesinde Vietnam’ı geçerek dünyanın en büyük robusta kahve üreticisi konumuna gelmeye hazırlanıyor. Brezilya’da robusta kahve üretimi son yıllarda istikrarlı şekilde arttı ve Rabobank’ın projeksiyonuna göre 2025’te 24,7 milyon 60 kg’lık torbaya ulaşacak; bu rakam 2020’de 19 milyon torbaydı.

Arjantin’de buğday verimi tarihi zirveye yakın
Buenos Aires Tahıl Borsası, Arjantin’in 2025/26 buğday veriminin tarihi seviyelere yaklaştığını açıkladı. Ülke, tahıl üretim tahminini iki gün önce 22 milyon metrik tona yükseltmişti. Arjantin, dünya buğday tedarikinde önemli bir konuma sahip ve son aylardaki bol yağışlar, verimli topraklarında su rezervlerini artırdı.

Trump: Çin, soya fasulyesini müzakere taktiği olarak kullanıyor
ABD Başkanı Donald Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile dört hafta sonra yapacağı görüşmede soya fasulyesinin önemli bir gündem maddesi olacağını belirtti. Trump, sosyal medya platformu Truth Social’da, “Ülkemizin soya üreticileri zarar görüyor; çünkü Çin yalnızca ‘müzakere’ amaçlı alım yapmıyor” ifadelerini kullandı.

Hükümetin kapanması ABD çiftçilerine darbe vuruyor
Çarşamba günü başlayan ABD federal hükümet kapanması, çiftçilere yapılacak bazı ödemeleri durduracak ve federal tarım kredilerine erişimi geciktirecek. Bu, zaten düşük ürün fiyatları, rekor borçlar ve ticaret savaşlarıyla mücadele eden üreticiler için ek bir zorluk. Kapanma, Cumhuriyetçi ve Demokrat yasa koyucular federal hükümetin finansman planında anlaşmaya varana kadar sürecek.

Brezilya rekabet otoritesi, soya moratoryumunun yıl sonuna kadar devam etmesine izin verdi
Brezilya rekabet otoritesi CADE, ülkenin soya moratoryumunun yıl sonuna kadar devam etmesine oy çokluğuyla karar verdi. 5’e 1’lik oy, soya tüccarları ve işleyicilerinin yaptığı itiraza karşı çıkan raporlama danışmanının pozisyonunu tersine çevirdi.

Arjantin, 2025/26’da rekor mısır hasadı yapacak
Buenos Aires Tahıl Borsası, Arjantin’in 2025/26 sezonunda rekor bir mısır hasadı yapacağını açıkladı. Dünyanın üçüncü büyük mısır ihracatçısı ülkede üretim 58 milyon metrik tona ulaşacak. Bu, 2024/25’teki 49 milyon ton ve 2018/19’daki 55,5 milyon tonluk rekoru aşacak. Artışın temel nedeni daha geniş ekim alanları olarak gösterildi.

Fildişi Sahili, çiftçiye verilen kakao fiyatını %39 artıracak
Fildişi Sahili, çiftçilere ödenen kakao fiyatını 2025/26 ana hasat dönemi için %39 artırarak kilogram başına 2.500 CFA frangına çıkaracak. Dünyanın en büyük kakao üreticisi olan ülke, ana hasat sezonuna 1 Ekim’de başlayacak ve hasatlar Mart 2026’ya kadar sürecek.

Brezilya’da kahve tüketimi azalıyor
Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi Brezilya’da, kahve tüketimini azaltan kişi sayısı artıyor. İki yılda bir yapılan ve 4.000’den fazla kişiyle gerçekleştirilen araştırma, Brezilya’nın dünyanın en büyük kahve üreticisi olmasına rağmen, tüketimde ABD’den sonra ikinci sırada yer aldığını gösteriyor.

Rusya, önemli bir tarım bölgesinde acil durum ilan etti
Rusya hükümeti, güneydeki Rostov bölgesinde tarım sektöründe federal düzeyde acil durum ilan etti. Kötü hava koşulları, büyük ölçüde ürün kayıplarına yol açtı. Haziran ayında Rostov, kuraklık nedeniyle bölgesel tarım acil durumu ilan etmiş ve çiftçilere kayıplar için tazminat başvuru hakkı sağlamıştı.

Hindistan’ın yenilebilir yağ ithalatı, palm yağı alımlarının artmasıyla rekor kıracak
Sektör analisti Dorab Mistry’ye göre, Hindistan’ın 2025/26 yenilebilir yağ ithalatı %4,6 artarak 17,1 milyon metrik ton ile rekor seviyeye ulaşacak. Dünyanın en büyük bitkisel yağ alıcısı olan Hindistan’ın yüksek palm yağı alımları, başlıca üreticiler Endonezya ve Malezya’nın stoklarını azaltmasına ve Malezya palm yağı vadeli işlemlerinin desteklenmesine yardımcı olacak.

Metal Piyasaları

Thyssenkrupp çelik hisseleri satılıyor, ortak girişim planı iptal edildi
Çek milyarder Daniel Kretinsky, Thyssenkrupp çelik birimindeki %20 hissesini satmayı kabul etti ve şirketle yapılması planlanan ortak girişim rafa kalktı. Bu adım, Jindal Steel ile olası bir anlaşmanın yolunu açıyor ve Almanya-Çek ortaklığı planlarını sona erdiriyor.

Perth Mint’ten altın ve gümüş satışlarında güçlü artış
Perth Mint, Eylül ayında altın satışlarının %21 arttığını ve gümüş satışlarının beş ayın zirvesine ulaştığını açıkladı. Altın madeni para ve külçe satışları 36.595 ons seviyesine çıkarken, yıllık bazda düşüş devam ediyor.

Çin ve Malezya nadir toprak metalleri işleme projesi için görüşüyor
Çin ve Malezya, nadir toprak metalleri rafineri projesi için ön görüşmeler yürütüyor. Malezya devlet fonu Khazanah Nasional’ın Çinli bir devlet şirketi ile ortak olması bekleniyor. Bu proje, Çin’in nadir toprak işleme teknolojisini ihracat yasağıyla koruma politikasında önemli bir değişiklik anlamına gelebilir.

ABD, Avustralya’daki kritik mineral şirketlerinden hisse almayı teklif ediyor
ABD hükümeti, Çin’e bağımlılığı azaltmak ve kritik mineral tedarikini güvenceye almak için Avustralya’daki bazı şirketlerden hisse almayı planlıyor. Bu adım, Çin’in nadir topraklar ve mıknatıslar üzerindeki ihracat kısıtlamalarının ardından alternatif tedarik zincirleri oluşturma çabasının parçası.

Avustralya Başbakanı Çin’in BHP alımlarını durdurmasından endişeli
Başbakan Anthony Albanese, Çin’in devlet demir cevheri alıcısının BHP’den alımları durdurduğu yönündeki rapordan endişe duyduğunu açıkladı. Çin’in bu adımı, yıllık fiyat görüşmeleri sırasında BHP’nin dolar cinsinden sevk edilen demir cevheri alımlarını askıya alma talebini içeriyor.

LME çinko stokları kritik seviyede, Çin desteği gerekebilir
Londra Metal Borsası’ndaki çinko stokları, artık küresel günlük tüketimi karşılamaktan uzak. Vadeli fiyat farkları dalgalı seyrederken, üç aylık fiyat üzerindeki nakit prim ton başına 60 dolara yükseldi; en son bu seviye 2022’de görülmüştü.

Zijin Gold halka arzla rekor kırdı
Çin merkezli Zijin Gold International, Hong Kong’daki halka arzında 3,2 milyar dolar topladı ve hisseleri debut gününde %66 yükseldi. Şirket, Çin dışındaki tüm Zijin altın madenlerini işletiyor.

Barrick CEO’su Bristow görevden ayrıldı
Mali’deki madencilik anlaşmazlığı sonrası Barrick Mining CEO’su Mark Bristow görevden alındı. COO Mark Hill geçici CEO olarak atandı.

Kritik mineraller talep beklentisi ve arz fazlası arasında sıkıştı
Lityum, nikel, kobalt ve bakır gibi kritik metallerin fiyatları düşük seyrediyor ve küresel enerji geçişindeki önemini yansıtmıyor. Endonezya’nın Bali adasında düzenlenen bir sektör toplantısında, düşük fiyatlar ile önümüzdeki yıllarda beklenen talep artışı arasındaki fark öne çıktı.

Arjantin’in lityum projesi Cauchari-Olaroz, üretimi üç katına çıkarmayı hedefliyor
Cauchari-Olaroz projesi, 2029’a kadar yıllık 85.000 ton üretim hedefliyor; bu, geçen yılın üretiminin üç katından fazla. Proje, Arjantin’in altı lityum tesisinden biri ve ülkeyi elektrikli araç bataryaları için lityumda dünyanın dördüncü büyük ihracatçısı konumuna taşıyor.

Enerji Piyasaları

Shell liderliğindeki LNG Canada, İkinci Üniteyi Başlatmaya Hazırlanıyor
Shell öncülüğündeki LNG Canada, Britanya Kolumbiyası’ndaki Kitimat tesisinde yıllık 6,5 milyon ton kapasiteye sahip ikinci sıvılaştırılmış doğal gaz ünitesini (Train 2) devreye alma sürecini başlattı. Ancak şirket, ilk ünite olan Train 1’de yaşanan teknik sorunları hâlâ çözmeye çalışıyor.

Çin bankaları, Suudi gaz projesine kredi sağlıyor
Çin’in en büyük devlet bankaları, Suudi Aramco’nun Jafurah gaz projesine milyarlarca dolarlık kredi sağlıyor. Ancak Çin’in yatırım fonları, BlackRock liderliğindeki anlaşmaya katılmadı. Bank of China, ICBC ve China Construction Bank yaklaşık 1’er milyar dolar, Agricultural Bank of China ise 750 milyon dolar kredi verdi.

BlackRock, ABD’li enerji şirketi AES’i satın almak için görüşmelerde
BlackRock’a ait Global Infrastructure Partners, ABD merkezli enerji şirketi AES’i satın almak için ileri görüşmeler yürütüyor. Anlaşma gerçekleşirse, ABD’deki halka açık bir enerji şirketi için şimdiye kadar yapılmış en büyük işlemlerden biri olacak. Haberin ardından AES hisseleri %16,8 yükselerek 15,37 dolara ulaştı; son 11 ayın en yüksek kapanışını yaptı.

İtalya’nın ekonomik sıkıntıları geçici iklim avantajı sağlıyor
İtalya’da yıllardır süren ekonomik durgunluk, enerji sektöründen kaynaklanan emisyonların onlarca yılın en düşük seviyesine inmesine yol açtı. Ancak ekonomik büyümeyi canlandırma planları, kısa sürede emisyonları artırabilir. Durgunluk, ülke üretimini ve ihracatını sınırlarken, birçok işletmenin enerji tüketimi azaldı.

ABD’de kömür ihaleleri, sektörün ilgisini ölçecek
Trump yönetimi, Alabama, Montana, Utah ve Wyoming’de federal topraklarda kömür haklarını ihaleye çıkaracak. Bu satışlar, kömür kullanımını canlandırmayı hedefleyen planın test aşaması olacak. Program kapsamında federal topraklara erişim artırılacak ve kömürle çalışan enerji santrallerine yüz milyonlarca dolar destek sağlanacak.

Japonya’da yenilenebilir enerji kısıtlamaları rekor seviyeye doğru
Japonya’da nükleer enerji kullanımının artması nedeniyle rüzgar ve güneş enerjisi üretiminde kesintiler rekor seviyelere çıkabilir. Fukushima felaketinden sonra kademeli olarak yeniden devreye alınan nükleer santraller, yenilenebilir enerji sektöründeki sıkıntıları derinleştiriyor.

Shell CEO’su: Önümüzdeki on yılda LNG, şirketin en büyük katkısı olacak
Shell CEO’su Wael Sawan, önümüzdeki on yılda sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG), hem değer hem de fosil yakıt üretiminden kaynaklanan emisyonların azaltılması açısından şirketin enerji sektörüne en büyük katkısı olacağını söyledi. Sawan, 2023 Ocak’tan itibaren yenilenebilir enerji yatırımlarını azaltıp doğal gaz odaklı stratejiye yöneldi.

Trump yönetimi kömür kiralamalarını ve santral desteklerini artıracak
Trump yönetimi, federal topraklarda kömür madenciliği lisanslarını genişletmeyi ve kömür santrallerine yüz milyonlarca dolar destek sağlamayı planlıyor. Amaç, ABD’de düşüşte olan kömür kullanımını canlandırmak ve fosil yakıt üretimini artırmak.

Kanada doğal gaz üreticileri rekor düşük fiyatlar nedeniyle üretimi kısıyor
Batı Kanada’daki bazı doğal gaz üreticileri, fiyatların rekor seviyede negatif alana inmesi nedeniyle üretim kısıntısına gidiyor. Alberta enerji hub’ında günlük spot fiyatlar eksi 5 sent seviyesinde işlem görürken, hafta içinde eksi 18 sent ile rekor kırdı.

Trump’ın enerji politikası ABD’de güneş ve rüzgar sektöründe birleşmeleri hızlandırıyor
Trump yönetiminin yenilenebilir enerjiye yönelik geri çekilmesi, ABD’de küçük ölçekli güneş ve rüzgar şirketlerinde birleşme ve varlık satışlarını hızlandırdı. “One Big Beautiful Bill” yasası, vergi kredilerini kısıtlayarak projelerin kısa sürede tamamlanmasını şart koşuyor; politika, Biden yönetiminin yeşil enerji odaklı yaklaşımından radikal bir kopuşu temsil ediyor.

Kuru Yük Piyasaları

Ukrayna, kanola ve soya ihracatında gümrüksüz mekanizma hazırlıyor
Ukrayna hükümeti, kanola ve soya ihracatında gümrüksüz satış mekanizması geliştirdi ancak henüz uygulamaya başlamadı. Temmuz ayında parlamentonun kabul ettiği ihracat vergisi, iç işleme kapasitesini artırmayı ve Rusya ile savaş nedeniyle bütçesi zorlanan devlete ek gelir sağlamayı hedefliyordu.

Suudi Arabistan 420.000 ton buğday alımı için ihale açtı
Suudi Arabistan, 420.000 ton sert unluk buğday satın almak üzere ihale açtı. Buğdayın protein oranı %12,5 olmalı ve teslimat Aralık–Ocak döneminde yapılacak.

AB çelik ithalat kotalarını düşürüp tarifeleri %50’ye çıkaracak
Avrupa Komisyonu, çelik ithalat kotalarını neredeyse yarıya düşürmeyi ve kotaların üzerindeki hacimler için tarifeleri %50’ye çıkarmayı planlıyor. Bu önlem, ABD ve Kanada’nın uyguladığı tarifelerle uyumlu olacak ve 7 Ekim’de açıklanacak çelik sektörü paketinin bir parçası olacak.

Ürdün, 60.000 ton hayvan yemi arpası aldı
Ürdün devlet tahıl alıcısı, 120.000 tonluk uluslararası ihale kapsamında yaklaşık 60.000 ton hayvan yemi arpası satın aldı. Arpanın fiyatı ton başına yaklaşık 259,65 dolar olup, Aralık ayının ikinci yarısında teslim edilecek.

Ukrayna kanola ihracatı Eylül’de %59 azaldı
Ukrayna’da Eylül ayında kanola ihracatı, yeni getirilen %10 ihracat vergisi ve gümrük belgelerindeki karışıklık nedeniyle neredeyse %59 düşerek 201.000 tona geriledi. Ağustos ayında 486.000 ton ihracat yapan ülke, Avrupa’nın önde gelen kanola ve soya ihracatçılarından biri.

Tayvan, ABD kaynaklı 80.550 ton buğday için ihale açtı
Tayvan Un Değirmenleri Derneği, ABD’den tedarik edilecek 80.550 tonluk birinci sınıf unluk buğday alımı için uluslararası ihale başlattı. Tekliflerin son teslim tarihi 2 Ekim.

Rusya buğday ihracat fiyatları talep nedeniyle yükseliyor
Rusya buğday ihracat fiyatları ikinci hafta üst üste artış gösterdi. Kasım teslimi, protein oranı %12,5 olan buğday FOB fiyatı geçen hafta ton başına 230 dolara yükseldi; bir önceki haftaya göre 2 dolar artış kaydedildi.

Pakistan 80.000 ton şeker satın aldı, 100.000 ton daha arıyor
Pakistan devlet kuruluşu Trading Corporation of Pakistan, 100.000 ton beyaz rafine şeker alımı için ihale açtı ve geçtiğimiz hafta 80.000 ton şeker satın aldı. Şekerin ülkeye gelişinin 15 Kasım civarında planlanması bekleniyor.

Çin, Arjantin’den bu hafta ihraç edilen 40 soya yükünün çoğunu aldı
Arjantin’in kasım-aralık ayları için ihraç ettiği yaklaşık 40 soya yükü, ihracat vergisinin geçici olarak askıya alındığı bu hafta büyük ölçüde Çin’e yönlendirildi. Bu durum, ABD’nin ana pazarlama sezonunu doğrudan etkiliyor. Toplam 2,66 milyon tonluk soya, Arjantin’in vergi muafiyetli dönemde kaydettiği 5,1 milyon tonun yarısından fazlasını oluşturuyor.

Brezilya’nın ABD’ye kahve ihracatı, tarifeler devam ederse düşecek
Brezilya kahve ihracatçıları, ABD’nin uyguladığı %50’lik kahve tarifeleri devam ederse ihracatın daha da düşeceğini öngörüyor. Cecafe Başkanı Marcio Ferreira, iki ülke liderleri arasındaki ilişkilerin iyileşmesinden memnun olduklarını belirtti.

 

 

[1] Haberler; Bloomberg, Reuters, Shanghai Metal Market, Trading Economics ve Dow Jones platformlarından derlenmiştir.

Not: Bu bülten FİNERA Veri Analizi LTD ŞTİ’nin kurumsal müşterileri ile paylaştığı haftalık bilgilendirmeleri ve analizleri içermektedir. Sunulan bilgi ve analizlerin hiçbirisi finansal yönlendirme ve yatırım tavsiyesi değildir. Bültenle ilgili tüm kullanım ve yayın hakları FİNERA Veri Analizi LTD ŞTİ’ye aittir. Kaynak gösterilerek yapılacak kısa  alıntılar dışında FİNERA’nın yazılı izni olmadan paylaşılamaz ve çoğaltılamaz.