Finera Gündem 03.10.2025

Finera Gündem, Ekonomi ve Emtia Hakkında Haber ve Analizler

Türkiye Ekonomisi

Bugün Günlerden Enflasyon

Bugün saat 10:00’da enflasyon verisi açıklanacak. Para politikasının geleceği hakkında önemli ip uçları verecek. Web TÜFE eylül enflasyonunu 2,61 hesaplamıştı. TÜİK’inde benzer rakam açıklamasını bekliyoruz.

Dış Ticaret Açığı Eylülde Yükseldi

2025 yılının Eylül ayında dış ticaret verileri, ihracatta sınırlı ama olumlu bir artışa karşın ithalatın daha güçlü yükseldiğini gösterdi. İhracat geçen yılın aynı ayına göre %3 artarak 22,6 milyar dolara çıkarken, ithalat %8,8 artışla 29,5 milyar dolara ulaştı. Böylece dış ticaret açığı büyürken, hacim de 52,1 milyar dolara yükseldi. Yılın ilk dokuz ayında ihracat 200,6 milyar dolara, ithalat ise 267,7 milyar dolara çıktı. Bu dönemde dış ticaret hacmi artış gösterse de açık 67 milyar doların üzerine tırmandı. Son 12 aya bakıldığında ise ihracat %3,2 artışla 269,7 milyar dolara ulaşarak tarihsel rekorunu kırdı. Ancak ithalattaki daha hızlı artış dış ticaret açığını 89,3 milyar dolara çıkardı. Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı %76,7’ye gerilerken, enerji hariç tutulduğunda bu oran %85,9’a, enerji ve altın hariç tutulduğunda ise %94,7’ye ulaştı. Genel olarak tablo, ihracatta rekor seviyelere rağmen ithalatın güçlü seyrinin dış ticaret dengesini zorladığını ortaya koyuyor.

Bae İle Swap Anlaşması Yapıldı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası arasında 198 milyar TL ve 18 milyar AED tutarında swap anlaşması imzalandı. Anlaşma, iki ülke arasındaki ticaretin artan hacmini desteklemek ve finansal işbirliğini derinleştirmek amacıyla yapıldı. Bunun yanı sıra, sınır ötesi işlemlerde yerel para birimlerinin kullanımını teşvik eden ve ödeme sistemlerinin entegrasyonunu hedefleyen iki mutabakat zaptı da imza altına alındı. Swap anlaşması sayesinde Türkiye’nin brüt rezervlerinin yaklaşık 5 milyar dolar artması beklenirken, yerel para biriminde likidite sağlanması ve ticari işlemlerin kolaylaştırılması hedefleniyor. Bu gelişme, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin güçlenmesinin yanı sıra, finansal teknoloji ve dijital ödeme sistemlerinde işbirliği için de yeni fırsatlar sunuyor.

Otomotiv Satışları Rekora Gidiyor

2025 Eylül’de otomotiv satışları %25,7 artarak 110 bin adede çıktı; yılın ilk 9 ayında toplam satışlar 928 bine ulaştı. TOASO, Stellantis markalarının devriyle pazar lideri olurken, TOGG elektrikli segmentte büyümesini sürdürdü. Elektrikli araçların payı %18’e yükseldi ancak altyapı ve vergi düzenlemeleri sektörde risk oluşturmaya devam ediyor. İhracat %7 artarken, önümüzdeki dönemde iç talep, vergi politikaları ve elektrikli dönüşüm sektörün yönünü belirleyecek.

Küresel Ekonomi

AB, Çelik İthalat Kotalarını Yarıya İndirip Tarifeleri ABD ve Kanada ile Uyumlu Hale Getirecek

Avrupa Komisyonu, çelik sektöründe önlemler kapsamında ithalat kotalarını yarıya indirmeyi ve fazla miktarlara uygulanan tarifeleri %50’ye yükseltmeyi planlıyor. Reuters’ın haberine göre, bu adım ABD ve Kanada’nın uygulamalarıyla uyumlu olacak ve 7 Ekim’de açıklanması beklenen çelik sektörü paketinin bir parçası.

Komisyonun sanayi stratejisinden sorumlu başkan yardımcısı Stephane Sejourne, planı sektör gruplarına aktardı. Eurofer Başkanı ve Tata Steel Başkan Yardımcısı Henrik Adam, Sejourne’un endişelerinin duyulduğunu belirtti, ancak detaylar paylaşılmadı. Mevcut AB çelik ithalat korumaları, WTO kuralları gereği 2026’da sona erecek ve fazla miktarlar için %25 tarife uygulanmasına izin veriyor. Sektör grupları, kotaların talep düşüşüne rağmen orijinal seviyelerin %26 üzerinde olduğunu belirterek, daha sıkı bir sınırlama ve daha yüksek tarife talep ediyor. Yeni düzenleme, Kanada ve ABD’nin uygulamalarına paralel olacak; ABD’de ise tarife ilk ton için geçerli oluyor.

Euro Bölgesi’nde İşsizlik Oranı Hafif Yükseldi

Euro Bölgesi’nde işsizlik oranı, Temmuz’daki tarihi düşük seviye olan %6,2’den Ağustos’ta %6,3’e çıktı. Beklentilerin aksine gelen bu artışla birlikte işsiz sayısı 11 bin kişi artarak 10,8 milyona ulaştı.

Genç işsizlik oranı ise %14’te sabit kalarak Mart 2023’ten bu yana en düşük seviyesini korudu. Bölgenin büyük ekonomileri arasında en yüksek işsizlik İspanya (%10,3), Fransa (%7,5) ve İtalya’da (%6) görülürken; Almanya (%3,7) ve Hollanda (%3,9) en düşük işsizlik oranlarını kaydetti.

İspanya Ağustos’ta Turizmde Rekor Kırdı

İspanya, Ağustos 2025’te yaklaşık 11,3 milyon uluslararası turisti ağırlayarak geçen yılın aynı ayına göre %2,9 artış kaydetti ve tüm zamanların en yüksek Ağustos ayı turizm rekorunu kırdı. En fazla ziyaretçi 2,2 milyon kişiyle Birleşik Krallık’tan geldi (%4,4 artış). Onu 2 milyon turist ile Fransa (%5,1 düşüş) ve 1,3 milyon ile Almanya (%4,4 artış) izledi.

Turistlerin büyük bölümü 4 ila 7 gece arası konakladı; bu grupta 5,3 milyon kişi ile yıllık %3,9’luk artış görüldü. Ağustos’ta en çok tercih edilen bölge %22,5 payla Balear Adaları olurken, Katalonya (%19,4) ve Endülüs (%15,3) onu takip etti.

Uluslararası turistlerin Ağustos ayındaki toplam harcamaları 16,39 milyar avroya ulaştı ve geçen yıla göre %6,7 arttı. 2025’in ilk sekiz ayında ise İspanya’yı ziyaret eden turist sayısı %3,9 artarak yaklaşık 66,8 milyona yükseldi.

Japonya’da Tüketici Güveni Eylül’de Yükseldi

Japonya’da tüketici güven endeksi, Ağustos 2025’teki 34,9 seviyesinden Eylül’de 35,3’e yükselerek Aralık 2024’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Endekste genel yaşam koşulları (33,2 vs 32,7), istihdam beklentisi (39,9 vs 39,3) ve dayanıklı tüketim mallarını satın alma eğilimi (28,8 vs 28,0) gibi bileşenlerde iyileşmeler görüldü. Buna karşın gelir artışı beklentisi 39,4 seviyesinde sabit kaldı.

Güney Kore’de Enflasyon Eylül’de Hızlandı

Güney Kore’de tüketici fiyatları Eylül 2025’te yıllık %2,1 artış göstererek Ağustos’taki %1,7 seviyesinden yükseldi ve piyasa beklentisi olan %2’yi aştı. Üç ay aradan sonra gerçekleşen bu hızlanma, ekonomide yeniden artan fiyat baskılarını işaret ediyor. Artışta başlıca etken, yıllık %3,2 ile yükselen gıda fiyatları olurken, gıda dışı kalemler %2,1 arttı. Hizmetler, sanayi ürünleri, tarım ve deniz ürünleri ile elektrik, gaz ve su gibi kamu hizmetleri de enflasyona ek baskı yaptı.

Aylık bazda ise fiyatlar %0,5 artarak Ağustos’taki %0,1’lik düşüşün tersine geçti ve piyasa beklentisi olan %0,4’ü aştı. Bu veriler, Bank of Korea’nın politika duruşunu zorlaştırabilir; merkez bankası hem yavaşlayan ekonomiyi desteklemeye çalışıyor hem de enflasyonun yeniden yükselme riskini dengelemeye çalışıyor.

Avustralya’da Hanehalkı Harcamaları Ağustos’ta Yavaşladı

Avustralya’da hanehalkı harcamaları Ağustos 2025’te bir önceki aya göre %0,1 artış göstererek Temmuz’daki revize edilmiş %0,4’lük artışa göre yavaşladı ve Nisan’dan bu yana en düşük aylık artışı kaydetti. Harcamalardaki yavaşlama özellikle ulaşım (%0,8 vs %1,5), oteller, kafeler ve restoranlar (%0,3 vs %1,4) ile çeşitli mal ve hizmetlerde (%0,8 vs %1,5) görüldü. Sağlık harcamaları durağan kalırken, alkollü içecekler (-%0,9), mobilya (-%0,1 vs -%1,8) ve eğlence (-%0,9 vs -%0,4) alanındaki düşüşler sürdü. Buna karşın gıda harcamaları %0,1 artış gösterdi.

Emtia Piyasaları

Brent Petrol Fiyatları Dört Ayın Dip Seviyesine Geriledi

Brent ham petrol vadeli işlemleri Perşembe günü varil başına yaklaşık 64,6 dolar seviyesine gerileyerek dört ayın en düşük seviyesini gördü ve art arda dördüncü düşüşünü kaydetti. Fiyatlardaki gerilemede arz endişeleri etkili oldu. OPEC+’ın Kasım ayında günde 500.000 varile kadar üretim artışını onaylaması bekleniyor; bu miktar Ekim artışının üç katı ve Suudi Arabistan’ın pazar payını artırma çabalarını yansıtıyor.

Aşırı arz işaretleri de belirginleşiyor; ABD’de ham petrol ve benzin stokları yükselirken, Irak’ın petrol ihracatının Türkiye’deki Ceyhan terminali üzerinden yeniden başlaması planlanıyor. ABD hükümetinin devam eden kapanması ve olası toplu işten çıkarmalar yatırımcıların riskten kaçınmasını güçlendirdi. Öte yandan Çin’in stratejik rezervler için süregelen alımları fiyatları bir nebze destekliyor.

Kakao Fiyatları Şubat 2024’ten Bu Yana En Düşük Seviyeye Geriledi

Kakao vadeli işlemleri, küresel arzın bol olacağı beklentileriyle ton başına 6.500 doların altına gerileyerek Şubat 2024’ten bu yana en düşük seviyeyi gördü. Önde gelen üretici Fildişi Sahili’nde ana hasat başladı ve çiftçilere daha yüksek çiftlik fiyatından faydalandırılacak kakao miktarı erken teslimatları artıracak.

Gana, Fildişi Sahili’nin fiyat artışına yanıt olarak bu sezon ikinci kez çiftçilere ödediği miktarı artırdı; bu adım, depolara girişleri hızlandırarak küresel arz üzerindeki baskıyı hafifletecek. Güney Amerika’daki güçlü ürünler de, ardışık kötü Batı Afrika hasatlarının ardından küresel stokların toparlanmasını destekleyecek. Özellikle Ekvador’un üretiminin %5 artarak 580.000 tona ulaşması ve Gana’yı geçerek ikinci büyük üretici olma potansiyeli dikkat çekiyor.

Öte yandan son yedi haftadır, yüksek kakao fiyatları ve tarifelerin çikolata talebini düşürebileceği endişeleri fiyatlar üzerinde baskı oluşturuyor.

Bakır Fiyatları İki Ayın Zirvesine Yükseldi

Bakır vadeli işlemleri Perşembe günü pound başına 4,85 doların üzerine çıkarak iki ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Küresel arzın sıkışması, zayıf sanayi talebinin üzerindeki etkisini gölgeledi. Ağustos ayında Şili’nin bakır üretimi, Temmuz sonunda yaşanan deprem nedeniyle devlet şirketi Codelco’nun El Teniente sahasında madencilik ve eritme faaliyetlerini durdurması sonrası yıllık bazda yaklaşık %10 düşerek 2023’ten bu yana en büyük gerilemeyi kaydetti.

Arz riskleri, Endonezya’daki Grasberg madeninde meydana gelen toprak kaymasıyla daha da derinleşti; bu olayın global arzın yaklaşık %3’ünü etkilediği ve tesisin 2027 başına kadar tam kapasiteye dönmesinin beklenmediği bildirildi. İşletmeci Freeport-McMoRan, 2026 satış tahminlerini şimdiden %35 düşürdü. Ayrıca Çin’in aşırı rekabeti ve sanayi kapasite fazlasını sınırlama çabaları, rafine bakır üretim artışını yavaşlatacak; yetkililer, ülkenin en büyük 10 demir dışı metalinde yıllık üretim artışını 2025 ve 2026 için sadece %1,5 olarak öngörüyor, önceki %5 hedefinin oldukça altında.